Weryfikacja kontrahentów i ocena ich wiarygodności finansowej to istotny element zarządzania ryzykiem w działalności gospodarczej. Aby skutecznie przeprowadzić ten proces, niezbędne jest uwzględnienie wielu różnorodnych, a przede wszystkim rzetelnych źródeł danych. ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A., działające zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, jest jednym z takich wiarygodnych źródeł informacji, dostarczając szczegółowych aktualnych danych na temat kondycji finansowej konsumentów i przedsiębiorców. Dane te umożliwiają analizę ryzyka płatniczego, a także zwiększają bezpieczeństwo współpracy z kontrahentami.
Wsparcie w ocenie wiarygodności płatniczej
ERIF pomaga przedsiębiorcom i konsumentom w ocenie wiarygodności finansowej, działając w oparciu o regulacje ustawowe, gromadzi, przetwarza oraz udostępnia dane kluczowe w podejmowaniu decyzji związanych z zawieraniem umów, udzielaniem kredytów oraz nawiązywaniem współpracy. Informacje zgromadzone przez ERIF obejmują nie tylko aktualne zadłużeniu, ale również informacje pozytywne – o płatnościach realizowanych terminowo lub z opóźnieniem maksymalnym do 29 dni. W ten sposób raporty z ERIF pozwalają na wszechstronną ocenę sytuacji płatniczej danej firmy.
Jakie informacje można znaleźć w raportach BIG?
Raporty z BIG umożliwiają analizę z wielu perspektyw, dostarczając kompleksowych informacji o finansach firmy, ale nie tylko. Dane te dzielą się na trzy główne kategorie:
- Dane o wierzycielu – zawierają nazwę firmy, adres, numer NIP oraz informacje o branży, w jakiej działa wierzyciel – mogą więc wprost wskazywać na wyższą skalę ryzyka, jeśli, np. wierzyciel jest już wierzycielem wtórnym, lub jest nim sąd, bank itp.
- Dane o dłużniku – obejmują nazwę, adres, NIP firmy oraz dodatkowe informacje, takie jak numer REGON, dane sądu rejestrowego oraz imiona, nazwiska i numery PESEL członków zarządu, pełnomocników, wspólników oraz PKD, co pozwala ocenić, czy długi wynikają z charakterystyki branży, czy specyficznych problemów płynnościowych kontrahenta.
- Dane o zobowiązaniu – szczegółowe informacje o wysokości długu, terminie wymagalności, tytule prawnym zobowiązania oraz statusie prawnym długu. Dane te są kluczowe, gdyż zawierają również informacje o przedawnieniu, sprzeciwach dłużnika oraz czy zobowiązanie zostało stwierdzone tytułem wykonawczym, a także czy zostało przekazane przez wierzyciela wtórnego.
Wartość analizy jakościowej danych
Warto zauważyć, że raporty z ERIF pozwalają nie tylko na identyfikację, czy firma posiada zadłużenie, ale również oferują głębszy wgląd w jej sytuację płatniczą. Analiza danych z ERIF pozwala dostrzec charakterystyczne cechy finansowe, takie jak cykliczność spłat w przypadku danych pozytywnych, co umożliwia ocenę, w jaki sposób przedsiębiorstwo zarządza swoimi zobowiązaniami w dłuższym okresie. Zestawienie zarówno pozytywnych, jak i negatywnych informacji finansowych pozwala ocenić stabilność płatniczą danego podmiotu oraz jego zdolność do terminowego regulowania przyszłych zobowiązań.
Dane ERIF o zadłużeniu przedsiębiorstw w Polsce
Według danych ERIF, w Polsce obserwowany jest wzrost liczby zobowiązań finansowych przedsiębiorstw. W trzecim kwartale 2024 roku liczba długów w bazie ERIF wzrosła o 6% w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. W ciągu tylko ostatniego roku dopisano do rejestru długi o wartości ponad 871 mln zł. Najwięcej długów firmy miały wobec ubezpieczycieli, następnie operatorów multimediów (w tym dostawców usług telekomunikacyjnych). Widoczny był także problem braku spłat wobec firm leasingowych i factoringowych oraz wierzycieli wtórnych.
Struktura zadłużenia wskazuje, że najbardziej zadłużone branże to handel i naprawa pojazdów (22%), transport i gospodarka magazynowa (21%), przemysł (12%) oraz budownictwo (10%).
Wiek firm i struktura ich zadłużenia
Analizując z kolei wiek zadłużonych firm, można zauważyć, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy do ERIF zostały dopisane długi także tych przedsiębiorstw, które działają na rynku już od kilkudziesięciu lat. Jednak najwięcej z nich powstało w latach 2018-2022, z największym wzrostem, który nastąpił pośród firm założonych w roku 2019. Szczególnie istotną grupą są „multidłużnicy” – firmy posiadające liczne zobowiązania finansowe, co jest wyraźnym wskaźnikiem ich problemów płatniczych. 14% posiada dwa różne zobowiązania, a 10% od 3 do 5. Rekordzista ma aż 392 długi. Maksymalna wartość zobowiązań jednej firmy dopisanych do ERIF w ciągu ostatnich 12 miesięcy przekroczyła 10 mln zł. Jednocześnie najwyższy pojedynczy dług zarejestrowany w tym okresie wynosi niemal 9 mln zł (i pochodzi od innej firmy).
Odpowiedzialność przedsiębiorców za zadłużenie
Kondycja finansowa firmy jest niezwykle istotna, ale ważna jest również sytuacja finansowa jej właściciela. Nawet jeśli firma nie ma niespłaconych zobowiązań, jej właściciel – który funkcjonuje na rynku także jako konsument – może generować ryzyko dla kontrahentów. Ma to znaczenie szczególnie w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych (JDG), gdzie właściciel odpowiada za długi całym swoim majątkiem prywatnym. Jego sytuacja finansowa jako konsumenta bezpośrednio wpływa na wypłacalność firmy.
Warto zwrócić uwagę na długi z pierwszeństwem egzekucji, a w szczególności te związane z alimentami. Mogą one stanowić poważne ryzyko dla przedsiębiorstw współpracujących z osobami, które mają takie zobowiązania. Alimenty mają najwyższy priorytet w przypadku pierwszeństwa egzekucji, co oznacza, że w sytuacji, gdy dłużnik nie jest w stanie spłacić swoich zobowiązań, to właśnie należność związana z alimentami, będzie zaspokajana w pierwszej kolejności, czyli przed innymi zobowiązaniami takimi jak np. raty pożyczek, kredyt, abonament za usługi, opłaty czynszowe, czy faktury z tytułu dostarczonych towarów itp. Tego typu zobowiązania mogą poważnie ograniczyć wypłacalność właściciela JDG, dlatego sprawdzenie jego sytuacji płatniczej w BIG jest kluczowe dla oceny ryzyka współpracy także z reprezentowaną przez niego firmą. Na zakończenie III kwartału 2024 r. w bazie ERIF odnotowaliśmy aż 430 tys. długów dotyczących alimentów, a część z nich dotyczyła osób prowadzących własną działalność gospodarczą.
Dla JDG i małych firm pojedyncze opóźnienia w płatnościach lub brak płatności mogą prowadzić do poważnych problemów finansowych, a w skrajnych przypadkach nawet do zamknięcia działalności. Jak pokazują dane ERIF, spośród wszystkich firm, których długi zostały dopisane w ciągu ostatnich 12 miesięcy, aż 44% dotyczyło JDG. Fakt ten podkreśla, jak ważne jest przeprowadzanie szczegółowej, podwójnej weryfikacji – zarówno finansowej kondycji firmy, jak i sytuacji jej właściciela. Pozwala to lepiej przewidywać potencjalne ryzyko i unikać problemów związanych z niewypłacalnością kontrahenta.
Integracja danych w narzędziach analitycznych i decyzyjnych
Informacje z ERIF są ważne dla analitycznych systemów decyzyjnych, które integrują dane z różnych źródeł, by kompleksowo ocenić ryzyko finansowe związane z kontrahentami. Przykładem są rozwiązania oferowane przez CRIF – CCB (Credit Check Business) i CCC (Credit Check Consumer) – które pozwalają na precyzyjną ocenę i przewidywanie ryzyk oraz zwiększają ochronę interesów firm podejmujących współpracę z nowymi partnerami.
Znaczenie ERIF BIG S.A. w strategii zarządzania ryzykiem finansowym
ERIF, poprzez szerokie i szczegółowe zasoby danych, jest fundamentem rzetelnej oceny ryzyka finansowego. Przedsiębiorstwa korzystające z raportów ERIF mogą podejmować bardziej świadome decyzje dzięki analizie zarówno negatywnych, jak i pozytywnych informacji o płatnościach. Po właściwej integracji w odpowiednio przygotowanych modelach analitycznych dane te mogą znacząco wpłynąć na zmniejszenie ryzyka finansowego oraz poprawę stabilności współpracy biznesowej.
