30 czerwca zostanie zamknięta usługa Bezpieczny PESEL, która zabezpieczała dane osobowe Polaków przed kradzieżą i wyłudzeniami kredytów i pożyczek. W ciągu 7 lat działania system uchronił konsumentów przed stratą nawet 800 mln zł – szacują CRIF i Polski Związek Instytucji Pożyczkowych, inicjatorzy projektu. Od czerwca instytucje finansowe mają obowiązek weryfikacji numerów PESEL klientów w rządowym rejestrze zastrzeżeń. Przed oszustami finansowymi chronią konsumentów także polskie biura informacji gospodarczej.
Usługa Bezpieczny PESEL została uruchomiona w 2017 r. przez CRIF we współpracy z Polskim Związkiem Instytucji Pożyczkowych. Dzięki niej konsumenci mogli bezpłatnie i bez limitów zastrzegać i anulować zastrzeżenie numeru PESEL, a dzięki zastrzeżeniu nie można było wyłudzić produktu finansowego na ich dane we współpracujących instytucjach. Dostęp do systemu miały instytucje finansowe, w szczególności pożyczkowe, które korzystały z niego w celu zdalnej weryfikacji danych osobowych we wnioskach i tożsamości klientów.
CRIF – operator systemu informuje, że Bezpieczny PESEL będzie działać tylko do 30 czerwca 2024 r.
Decyzja o zakończeniu przyjmowania zastrzeżeń do Systemu Bezpieczny PESEL jest związana z zastąpieniem jego funkcji przez bazę publiczną. Wraz z wejściem w życie ustawy o obowiązku weryfikacji danych osobowych konsumentów w rządowym rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL, który powstał 17 listopada 2023 r., od 1 czerwca br. banki, instytucje pożyczkowe, SKOK-i i operatorzy telekomunikacyjni mają prawny obowiązek weryfikacji, czy PESEL-e klientów widnieją w rejestrze zastrzeżeń.
– Branża pożyczkowa od wielu lat alarmowała o narastającym zjawisku kradzieży tożsamości. Kradzione dane były wykorzystywane do tworzenia kont bankowych, za pośrednictwem których wyłudzano pożyczki. Naszą, wspólną z CRIF, inicjatywą było powołanie systemu, który na przestrzeni 7 lat pomógł zabezpieczyć dane konsumentów i zapobiec stratom setek milionów złotych. Chciałbym serdecznie podziękować CRIF, który wziął na siebie obowiązek stworzenia, poprowadzenia i utrzymania tej niekomercyjnej, ale niezwykle potrzebnej bazy. Równocześnie Związek nigdy nie przestał apelować o stworzenie rozwiązania publicznego i powszechnego, które docelowo mogłoby zastąpić nasz system, dlatego z uznaniem przyjęliśmy powstanie rejestru PESEL-i zastrzeżonych, z którym już zintegrowali się nasi członkowie – mówi Jarosław Ryba, Prezes Polskiego Związku Instytucji Pożyczkowych.
Z szacunków CRIF wynika, że w ciągu 7 lat system Bezpieczny PESEL uchronił instytucje pożyczkowe i ich klientów przed stratą nawet do 800 mln zł. Dzięki kampaniom informacyjnym prowadzonym przez operatora systemu i Polski Związek Instytucji Pożyczkowych wzrosła też świadomość społeczna na temat znaczenia i potrzeby ochrony danych osobowych i metod zabezpieczania się przed cyberprzestępczością.
Czym jest publiczny rejestr zastrzeżeń numerów PESEL?
Rządowy rejestr zastrzeżeń numerów PESEL to system wprowadzony przez ustawę z 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia niektórych skutków kradzieży tożsamości. Gromadzi dane osobowe konsumentów, które zostały zastrzeżone na wypadek kradzieży tożsamości i wyłudzeń finansowych. Jak podaje Centralny Ośrodek Informatyki, od chwili uruchomienia rejestru do 21 lutego 2024 r. wpłynęło do niego 2 003 500 zastrzeżeń i 37 700 cofnięć procedury.
Obowiązek weryfikacji zastrzeżeń PESEL ma chronić nie tylko konsumentów, ale też firmy i instytucje pożyczkowe. Jeśli natomiast udzielą one finansowania pomimo faktu, że sprawdzony PESEL jest zastrzeżony, nie będą miały prawa dochodzić roszczeń ani zbyć wierzytelności.
"Uruchomienie rządowego rejestru zastrzeżeń numerów PESEL to dla wszystkich dobra wiadomość, a nasza misja dobiega końca, choć się nie kończy. Jako CRIF byliśmy prekursorem w zakresie zastrzegania numerów PESEL i dzięki naszej działalności możliwe było m.in. udaremnienie wielu wyłudzeń i pożyczek zaciągniętych na skradzione dane. Po przejęciu tego zadania przez państwo nasz system zostanie zamknięty, ale wciąż pełnimy istotną i potrzebną rolę w ramach wymiany informacji i działań antyfraudowych, m. in. przez nasze biura informacji gospodarczej, dwa z czterech istniejących w Polsce. ERIF BIG oraz Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej uzyskały pozytywną decyzję Ministerstwa Cyfryzacji w sprawie dostępu do rządowego rejestru zastrzeżeń. Oznacza to, że nasi partnerzy mają możliwość weryfikacji swoich klientów poprzez nasze biura i do każdej weryfikacji otrzymają zaświadczenie o sprawdzeniu numeru PESEL. Usługa jest dostępna dla instytucji wymienionych w ustawie oraz wszystkich przedsiębiorców, którzy nie mają dostępu do rejestru zastrzeżeń, ale chcą weryfikować swoich kontrahentów" – komentuje Piotr Badura, Wiceprezes CRIF.
